28 czerwca minęła 104. rocznica podpisania traktatu wersalskiego, który formalnie przywracał Polskę na mapy Europy. Swój niezaprzeczalny wkład w podpisanie umowy mieli dwaj wybitni sokoli – Ignacy Jan Paderewski oraz Roman Dmowski. Dzisiaj przypominamy sylwetki tych zasłużonych działaczy.
Podpisanie traktatu wersalskiego 28 czerwca 1919 r. kończyło I wojnę światową. Dla wielu najtragiczniejszy natenczas okres w dziejach ludzkości, który przyniósł dziesiątki milionów ofiar i nigdy dotąd niespotykane zniszczenia. Jednak dla Polski i Polaków był to moment szczególny. Po 123 latach rozbiorów niepodległa Rzeczpospolita wracała na mapy Europy. Świadomi wagi tego wydarzenia byli sygnatariusze traktatu – Ignacy Jan Paderewski i Roman Dmowski, którzy jak nikt inny przyczynili się do jego urzeczywistnienia.
W tym czasie przynależnością do „Sokoła” mogło się pochwalić wielu polityków narodowych, w tym sygnatariusze traktatu wersalskiego Roman Dmowski, który w latach 1895-1897 był członkiem „Sokoła-Macierzy” we Lwowie, a w latach 1927-1935 gniazda Poznań-Śródmieście oraz Ignacy Jan Paderewski, członek honorowy wielu gniazd i związków sokolich.
Roman Dmowski
Roman Stanisław Dmowski (ur. 9 sierpnia 1864 w Kamionku, zm. 2 stycznia 1939 w Drozdowie) to jeden z najważniejszych polityków polskich, jeden z ojców niepodległości w 1918 r. Do jego największych zasług należą utworzenie Narodowej Demokracji oraz Komitetu Narodowego Polskiego, w którym pełnił funkcję prezesa. Był delegatem na konferencję paryską w 1919 r. i jednocześnie jednym z sygnatariuszy traktatu wersalskiego przywracającego Polskę na mapy Europy.
Starania Romana Dmowskiego i kierowanej przez niego Narodowej Demokracji są bez wątpienia nie do przecenienia. Obóz narodowy jest jedną z najważniejszych organizacji powstałych w czasach zaborów. Realizm polityczny Dmowskiego oraz głoszony przez niego od końca XIX w. program wpłynął ożywczo na budzącą się coraz mocniej świadomość narodową Polaków. Głoszony przez niego program niepodległej Rzeczpospolitej nie tylko walnie przyczynił się od odzyskania niepodległości, ale stał się też podstawą myśli politycznej dużej części społeczeństwa polskiego. To właśnie ta praca, dzięki której możemy świętować odrodzenie Rzeczpospolitej, zasługuje dzisiaj na nasze najwyższe uznanie.
Ignacy Jan Paderewski
Do „Sokoła” należał także drugi sygnatariusz traktatu wersalskiego – Ignacy Jan Paderewski. Ignacy Paderewski żył w latach 1860-1941. W tym czasie dał się poznać jako pianista, kompozytor, aktywista, poliglota, mówca, polityk, mąż stanu, filantrop, biznesmen, mecenas sztuki i architektury. Był jednym z najbardziej znanych Polaków ówczesnego świata. Bez wytchnienia przemierzał cały świat w pogoni za sławą, pieniędzmi, uznaniem i potężnymi sprzymierzeńcami, aby następnie wykorzystać to wszystko dla spraw, o które się troszczył najbardziej – polskiej niepodległości, muzyki i filantropii.
W okresie I wojny światowej był orędownikiem utworzenia 100-tysięcznej Armii Polskiej z ochotników ze Stanów Zjednoczonych. Między innymi na skutek tych działań powstałą później Błękitna Armia. Współpracował wtedy ściśle ze Związkiem Sokołów Polskich w Ameryce (obecnie Polish Falcons of America) za co uhonorowany został członkostwem honorowy związku amerykańskiego.
