W Bydgoszczy uczczono pamięć sokołów-żołnierzy, uczestników walczących o niepodległość Polski w Polskich Siłach Zbrojnych na Zachodzie. Liczni sokoli pełnili służbę bojową w Polskich Siłach Zbrojnych na Zachodzie. Warto opracować ich historię służy Ojczyźnie. Temat czeka na opracowanie przez historyków. Poniżej zaprezentowano jedynie biogramy kilkunastu sokołów-żołnierzy.
Sokoli w II Korpusie Polskim
Towarzystwo Gimnastyczne ?Sokół? II Bydgoszcz ? Fordon im. gen. Józefa Hallera zorganizowało 18.05.2014 r. uroczystość upamiętniającą 70. rocznicę bitwy pod Monte Cassino. Po Mszy Św. w kościele Salezjanów pw. Św. Marka, którą odprawił ks. Stanisław Stachów, sokoli udali się do dworku ?Bogucice? na osiedlu Tatrzańskim, gdzie odbyło się spotkanie sokołów. Poniżej biogramy sokołów – uczestników walk o Monte Cassino.
Generał Władysław Anders (1892-1970) dowódca 2 Korpusu Polskiego. Studiował na politechnice w Rydze w latach 1911-1914, gdzie był członkiem TG ?Sokół?.
Generał Bronisław Bolesław Duch (1896-1980) dowódca 3. Dywizji Strzelców Karpackich dowodził w czasie kampanii włoskiej 2. Korpusu Polskiego, aż do zakończenia wojny.
Generał Stanisław Franciszek Sosabowski (1892-1967), członek ?Sokoła?, utworzył pierwszą w historii Wojska Polskiego jednostkę spadochronową, która brała udział w Operacji Market-Garden, największej w II wojnie światowej operacji powietrznodesantowej sprzymierzonych.
Generał Mieczysław Zygfryd Słowikowski, właśc. Mieczysław Zygfryd Słowik, pseud. „Rygor” (1896-1989), członek ?Sokoła? w Wielkiej Brytanii.
Po rozformowaniu 2 Korpusu Polskiego w 1946 r. we Włoszech, żołnierze zostali przetransportowani do Wielkiej Brytanii. Znacząca liczba obawiając się prześladowań komunistycznych nie powróciła do Polski i pozostała na emigracji w Wielkiej Brytanii i USA oraz innych krajach wolnego świata. Ci żołnierze Polskich Sił Zbrojnych, którzy powrócili do Polski po wojnie w większości byli prześladowani przez władze komunistyczne. Z licznej emigracji na Zachodzie sokoli utworzyli nie istniejący już Związek Sokołów Polskich w Wielkiej Brytanii.
Zbigniew Czarnota Bojarski (1893-1980), A. M. Czeczura Prezes Gniazda 3. w Sheffield, Miron Andryszewski działacz ?Sokoła? w Bradford wiceprezes ZSP w WB, Jan Baran prezes ZSP w WB zmarł w 2000 r. (Sokół Pomorski 1(26)2000).
Sokoli bydgoscy w Armii gen. Władysława Andersa
Jan Bogucki (1926 ? 2004), sokół bydgoski. W 1944 r. wstąpił na ochotnika i został żołnierzem 2 Korpusu Polskiego gen. Władysława Andersa ? 2 Warszawska Dywizja Pancerna ? d-ca gen. Bronisław Rakowski, pierwszy Szwadron 2 Baonu Łączności, którego d-cą był mjr Kozakiewicz. W 1946 r. w Neapolu otrzymał przydział służbowy do sekcji szyfrów, której d-cą był por. Kustanowicz. Został odznaczony m.in. Medalami: Gwiazdą Za Wojnę 1939-1945, Gwiazdą Italii, Medalem Wojska Polskiego, The War Medal 1939-1945. Zob. bliżej: Jan Bogucki (1926-2004), /w:/Kalendarz Bydgoski 2006, s.278-279.
Kalikst Piechocki (1924 ? 2008), sokół bydgoski, żołnierz 2 Korpusu Polskiego, 11 Wołyńskiego Baonu Strzelców, 4 Wołyńskiej Brygady Piechoty, 5 Kresowej Dywizji Piechoty. Zobacz bliżej: Kalendarz Bydgoski 2011, Towarzystwo Miłośników Miasta Bydgoszczy, s. 326 ? 331.
Henryk Skrzypiński, honorowy sokół fordoński, żołnierz 2 Korpusu Polskiego, 3 Dywizja Strzelców Karpackich, walczył w Apeninach i w zwycięskiej bitwie pod Bolonią. Zobacz bliżej Album Bydgoski dodatek do Gazety Pomorskiej, 6.11.2008, 12.04.2012, 15.11.2012, 5.09.2013. W 70. rocznicę Bitwy pod Monte Cassino komentował jej przebieg podczas głównego wydania Wiadomości Telewizji Polskiej – Program 1 (TVP ? 1) godz. 19.30, 18.05.2014 r.
Żołnierze gen. Stanisława Maczka. 3 z lewej sokół, Alfons Cybulski (1923-1992). Zob. bliżej: Sokół Pomorski, nr 3(20)1998, s. 13.
Żołnierz gen. Stanisława Maczka sokół Leonard Majewski wiceprezes ?Sokoła? fordońskiego.
(alb)