Dokładnie 7 lutego 2017 r. w 150. rocznicę założenia Towarzystwa Gimnastycznego ?Sokół? w Lwowie, w reprezentacyjnym budynku Oddziału Okręgowego Narodowego Banku Polskiego w Łodzi odbyły się, zgodnie z planem Sokolstwa Polskiego, jubileuszowe uroczystości. Tego dnia pracownicy NBP zaprezentowali srebrną lustrzaną monetę kolekcjonerską o nominale 10 zł ? ?150. rocznica powstania Towarzystwa Gimnastycznego ?Sokół?.
Marcin Krajewski (pierwszy z lewej) prezentuje monetę okolicznościową, Czesław Bernat (w środku) oraz Adam Skorupiński, prezes TG „Sokół” Perkowo
Srebrne moneta
Moneta dostępna w nakładzie do 20 tys. egzemplarzy upamiętnia powstanie 7 lutego 1867 r. Towarzystwa Gimnastycznego ?Sokół?. Rewers przedstawia wizerunek działacza Towarzystwa Gimnastycznego ?Sokół? w czamarze wraz z logo sokoła w locie z hantlą. Awers przedstawia dwóch ćwiczących sokołów. Autorem projektu stempla lustrzanego i monety jest znany i ceniony artysta, najlepszy polski projektant monet Robert Kotowicz, który m. in. jest zdobywcą pierwszego miejsca w międzynarodowym konkursie na medal upamiętniający wejście Polski, Czech i Węgier do NATO (1999 r.) Pomysłodawcą wybicia monety był Damian Małecki, prezes TG ?Sokół? w Lesznie, jednocześnie od 2013 r. Główny Koordynator Gniazd Sokolstwa Polskiego, który wraz z zespołem sokołów przygotował i prowadził działania organizacyjnie.
Awers i rewers monety
Prezentacja
Jubileuszowe uroczystości, w reprezentacyjnym budynku Narodowego Banku Polskiego Oddział Okręgowy w Łodzi, rozpoczął i powitał przybyłych gości Marcin Krajewski ? zastępca dyrektora, który zaprezentował piękną sokolą monetę. Narodowy Bank Polski w Warszawie reprezentowali Marta Runowska i Marek Michalski NBP – ekspert i koordynator sportu. Sokoli odśpiewali Marsz Sokołów „Ospały i gnuśny zgrzybiały ten świat”. Całość prowadził Sławomir Kabza ? główny specjalista ds. Komunikacji Społecznej NBP. Podczas jubileuszowych uroczystości Andrzej Bogucki, w imieniu Gniazd Sokolstwa Polskiego, serdecznie publicznie podziękował i pogratulował prof. Adamowi Glapińskiemu, z którym korespondował w sprawie wybicia monety sokolej, za zrozumienie doniosłości zasług dla Polski Towarzystw Gimnastycznych ?Sokół? i podjęcie decyzji o wybiciu monety.
Moneta sprzedawana jest w specjalnym opakowaniu
Historia
Następnie odbyła się konferencja historyczna, podczas której zostały wygłoszone trzy wykłady: ?150-lecie powstania Towarzystwa Gimnastycznego ?Sokół? (Konrad Czernielewski, starszy kustosz w Muzeum Tradycji Niepodległościowych w Łodzi), ?Zarys dziejów Sokolstwa Polskiego 1867 ? 2017 (Andrzej Bogucki, prezes Centrum Informacji Naukowej Sokolstwa Polskiego w Bydgoszczy), 110 lat Towarzystwa Gimnastycznego ?Sokół? w Zgierzu (Kazimierz Głowacki prezes honorowy TG ?Sokół? w Zgierzu).
Delegacje sokole z zaproszonymi gośćmi
Sokoli sztandar
W trakcie jubileuszowych uroczystości 150- lecia Sokolstwa Polskiego nieoczekiwanie sokoli przeżyli moment wzruszenia za sprawą Zbigniewa Besteckiego potomka ze strony ojca działaczy sokolich w Zbarażu. Jerzy Bestecki, dziadek Zbigniewa Besteckiego był wieloletnim naczelnikiem Towarzystwa Gimnastycznego ?Sokół? w Zbarażu na obecnych polskich Kresach, uczestnik budowy budynku Sokolni. Rodzina Besteckich przeszła gehennę wysiedlenia przez Sowietów z Kresów. Rodzina Besteckich z narażeniem życia przechowywała w czasach reżymu komunistycznego sztandar Towarzystwa Gimnastycznego ?Sokół? w Zbarażu. Sztandar ten obecnie jest w posiadaniu wnuka naczelnika Zbigniewa Besteckiego z Łodzi, który przybył na jubileuszowe uroczystości wraz ze sztandarem. Sztandar z 1925 r. Towarzystwa Gimnastycznego ?Sokół? w Zbarażu, relikwia patriotyzmu i niepodległości Polski, wzniósł się wysoko na jubileuszowych uroczystościach 150-lecia Sokolstwa Polskiego. Seniorzy Sokolstwa Polskiego ze wzruszeniem oddali hołd sztandarowi, który wszyscy ucałowali.
Rozgrywki tenisa stołowego w gmachu banku
Turniej w gmachu banku
Po oficjalnej prezentacji monety odbył się Turniej Tenisa Stołowego z okazji wybicia monety ku uczczeniu 150-lecia Sokolstwa Polskiego. Ta niesamowita impreza sportowa, jedyna chyba w świecie, która odbyła się w pięknym budynku bankowym posiadającym największą salę bankową w Europie. Gmach banku zbudowany w latach 1905-1908, otrzymał formę utrzymaną w duchu neorenesansowym z elementami zaczerpniętymi także z architektury klasycznej. Gmach został zbudowany z eklektyczną fasadą nawiązującą do neorenesansu i neobaroku. W wystroju wnętrz można odnaleźć elementy secesyjne. Poniżej, wprost z ulicy do wnętrza, wiedzie wejście przez niewielki stosunkowo portal zwieńczony trójkątnym naczółkiem. Dominantę stanowi wkomponowany w środkową oś frontowej fasady ryzalit zdobny w cztery pary kolumn w porządku jońskim, z dużym oknem ozdobionym rzeźbionymi personifikacjami fortuny i handlu. Imponująco prezentuje się wnętrze budynku, mieści bowiem największą w kraju stylową bankową salę operacyjną (52 m długości o powierzchni ponad 10 arów i wysokości 10 metrów) z secesyjnymi elementami dekoracyjnymi, piękną stolarką. Właśnie w tej pięknej sali zostały ustawione zostały stoły i rozegrano Turniej Tenisa Stołowego z okazji wybicia monety ku uczczeniu 150-lecia Sokolstwa Polskiego. W zawodach zwyciężyli: I Adam Marczak ? Miasto Łódź, II Antoni Ferszowicz ? TG ?Sokół? Zgierz, III Marek Słomkowski ? Narodowy Bank Polski.
Kazimierz Głowacki (pierwszy z prawej w pierwszym rzędzie) prezes honorowy gniazda TG „Sokół” w Zgierzu
110 lat gniazda zgierskiego
Współorganizatorami jubileuszowych uroczystości 150-lecia Sokolstwa Polskiego w Łodzi były Narodowy Bank Polski Oddział Okręgowy w Łodzi i Towarzystwo Gimnastyczne ?Sokół? w Zgierzu na czele z prezesem Eugeniuszem Szpakowskim, co nie jest przypadkiem, ponieważ w tym roku jubileusz 110-lecia obchodzi też gniazdo Towarzystwa Gimnastycznego ?Sokół? w Zgierzu. Urząd Miasta Zgierza reprezentował sekretarz Robert Chocholski. Uroczystościom towarzyszyła Wystawa 150 lat Sokolstwa Polskiego, na której zaprezentowano dokumenty, pamiątki, zdjęcia, kroniki, puchary, medale okolicznościowe i sportowe. W jubileuszowych uroczystościach uczestniczyło 150 osób młodzieży sokolej i seniorów Sokolstwa Polskiego. Sokoli przybyli ze sztandarami z Mazowsza, Pomorza i Kujaw oraz Wielkopolski.
Goście wypełnili salę NBP po brzegi
Gospodarze jubileuszowych uroczystości zaprosili sokołów i gości na poczęstunek. Po prezentacji zostały wykonane wspólne zdjęcia. Warto zauważyć, że Radio Łódź przez tydzień przed uroczystościami prowadziło akcję edukacyjną na temat historii Sokolstwa. Przez 5 dni codziennie zadawano słuchaczom po 3 pytania z historii ?Sokoła?. Osoby, które otrzymały najwyższą ilość punktów otrzymały w nagrodę sokolą monetę okolicznościową. Radio Łódź także na żywo prowadziło wywiad z działaczami sokolstwa. Narodowy Bank Polski ponadto wydał drukiem, z okazji wybicia monety 150. rocznica powstania Towarzystwa Gimnastycznego ?Sokół?, okolicznościowy folder opracowany przez Damiana Małeckiego.
Druhowie z Perkowa na uroczystości prezentacji monety w Łodzi
150 lat dla Polski
Na zakończenie dodam, że zawsze należy pamiętać i oddawać hołd wszystkim działaczom Sokolstwa Polskiego, licznych jego szeregów, członków – sokołów i sokolic oraz młodzieży sokolej, którzy w latach 1867-2017, przez 150 lat wspólnie tworzyli wielką rzeszę zastępów Gniazd Sokolich kochających Polskę. Silne fundamenty demokratycznej organizacji zawarte w idei sokolej, w zapisach i sercach oraz duszach członków, wytężona i wytrwała codzienna praca, wiara w Boga, patriotyzm oraz poświęcenie Ojczyźnie kształtują dominantę Sokolstwa Polskiego. Szczególnie należy pamiętać lata 1939-1988, kiedy to przez 50 lat sokoli tworzyli konspirację Gniazd Sokolich. To okres walki sokołów w różnych polskich formacjach wojskowych przeciw Niemcom i Sowietom o niepodległość Polski. To także czas, w którym sokoli polscy byli mordowani i męczeni w kacetach i łagrach. To okres, kiedy rodzimi zdrajcy Polski delegalizowali Towarzystwa Gimnastyczne ?Sokół? w latach 1945-1948 (niektóre Towarzystwa legalne przetrwały do 1956 r.). W tym czasie komunistyczna służba bezpieczeństwa prześladowała i więziła wielu sokołów. To okres, kiedy Sokolstwo Polskie w Polsce i na polskich Kresach zostało okradzione ze swojej własności, szczególnie setek Sokolni, które członkowie budowali za swoje pieniądze, często na kredyt. Mimo upływu 28 lat po 1989 r. sokoli do dzisiaj nie odzyskali swojego majątku. Udało się to nielicznym gniazdom. Lata 1945-1988 to okres, w którym powstały i działały nielegalne konspiracyjne grupy Gniazd Sokolich. To właśnie członkowie tych grup konspiracyjnych włączali się w walkę z ideologią i reżimem komunistycznym. Do dnia dzisiejszego niektórzy historycy i publicyści pisząc o ?Sokole? kończą swoje teksty na 1939 r. To karygodny błąd, brak szacunku dla poległych i zmarłych sokołów. To właśnie ci działacze Sokolstwa Polskiego zrzeszeni w konspiracyjnych Gniazdach Sokolich przez 50 lat zachowali ideę sokolą, dzięki czemu pokolenie sokołów w 1989 r. wysoko wzniosło sztandary Sokolstwa Polskiego, zalegalizowało działalność już w wolnej Polsce i przekazało sztandary oraz ideę następnemu pokoleniu, które w 2017 r. przekazuje ideę sokolą współczesnym pokoleniom polskiej młodzieży zorganizowanej w Sokolstwie Polskim. Gniazda Sokole były zawsze i będą nadal twierdzami Rzeczypospolitej Polskiej.
Czołem!
Andrzej Bogucki
Źródło: sokol-cinsp.blogspot.com
Zdj. Michał Kociński i Sebastian Szwajkowski