Działaczy „Sokoła” odnajdziemy wśród najwybitniejszych Polaków czasu II wojny światowej. W 75. rocznicę wybuchu Powstania Warszawskiego warto przypomnieć, że wychowankami „Sokoła” byli Antoni Chruściel „Monter”, faktyczny przywódca wszystkich sił powstańczych oraz Jan Mazurkiewicz „Radosław”. O ich związkach z „Sokołem” można przeczytać w Wykazie Sokolich Generałów dostępnym na stronach Centrum Informacji Naukowej Sokolstwa Polskiego.
75. rocznica wybuchu Powstania Warszawskiego
Dziś, 1 sierpnia obchodzimy 75. rocznicę wybuchu Powstania Warszawskiego. O godz. 17.00 w całej Polsce zawyją syreny, zatrzymają się przechodnie, staną samochody. Upamiętnimy po raz kolejny polskich Bohaterów poległych w swoim buncie przeciwko okupującym Warszawę, w czasie II wojny światowej, wojskom niemieckim.
Tadeusz Bór-Komorowski – komendant główny AK, Stanisław Jankowski – tzw. Delegat Rządu na Kraj, wicepremier Rządu Polskiego oraz grupa innych generałów, m.in. gen. Leopold Okulicki i gen. Antoni Chruściel podjęli decyzje o przeprowadzeniu 1 sierpnia 1944 r. o godzinie 17.00 akcji „Burza”, opracowanej rok wcześniej przez gen. Stefana Roweckiego „Grot” , jeszcze przed aresztowaniem go przez Gestapo.
Okolicznościowa opaska upamiętniające Powstanie Warszawskie
Stosunek sił
Ogólny stan liczebny jednostek AK w Warszawie wynosił ok. 50 tys. zaprzysiężonych żołnierzy (mężczyzn i kobiet). Oprócz przeważających oddziałów Armii Krajowej w powstaniu brali udział również żołnierze Narodowych Sił Zbrojnych i innych mniejszych jednostek. Niestety powstańcy byli słabo uzbrojeni. Przewaga wroga w tym aspekcie była wyraźna. Polacy mieli do dyspozycji bowiem niemal wyłącznie broń ręczną: pistolety, karabiny, koktajle Mołotowa, granaty przeciwpancerne lub nieliczne granatniki przeciwpancerne. Brakowało w szczególności skutecznej broni przeciwpancernej. Skromne konspiracyjne zapasy broni i amunicji zostały poważnie uszczuplone jeszcze przed wybuchem powstania. Dla porównania Niemcy wyposażeni byli w broń ciężką (artyleria, czołgi i pojazdy pancerne) oraz posiadali bogato wyposażone w nowoczesne rodzaje broni. Na ich stanie uzbrojenia znajdowały się np. sześciolufowe moździerze rakietowe, działa samobieżne, moździerze kolejowe, czy miny samobieżne.
Antoni Chruściel „Monter” w otoczeniu żołnierzy
63 dni chwały
Powstanie warszawskie trwało 63 dni, słabo uzbrojone oddziały powstańcze przez 2 miesiące prowadziły samotną walkę z przeważającymi siłami niemieckimi, zakończoną kapitulacją 3 października 1944. Straty po stronie polskiej były ogromne – w owym czasie zginęło co najmniej 16 tysięcy żołnierzy i 200 tysięcy cywilnych mieszkańców stolicy. Straciliśmy wielu przedstawicieli naszej elity politycznej, która w znacznej części zamieszkiwała Warszawę. W odwecie po upadku powstania, Niemcy zrównali Warszawę z ziemią i dokonywali masowych egzekucji, mordując kolejnych tysiące Polaków.
W powstaniu warszawskim brali udział tak znani i wybitni Polacy jak: Krzysztof Kamil Baczyński, rotmistrz Witold Pilecki, Eugeniusz Lokajski, Roman Padlewski, Tadeusz Gajcy, Zofia Kossak Szczucka, Irena Kwiatkowska i prof. Witold Kieżun.
Wśród walczących znajdowały się również dzieci. Najbardziej znanym młodym bohaterem był dwunastoletni Witold Modelski, ps. „Warszawiak” – chłopiec, który zginął niecałe dwa miesiące przed swoimi 12. urodzinami. Był nie tylko najmłodszym powstańcem, ale i najmłodszym kawalerem Krzyża Virtuti Militari, który otrzymał za wyjątkową odwagę i poświęcenie.
Polacy, pamiętajmy o tym heroicznym czynie i ogromnym poświęceniu naszych rodaków!
druh Radosław Cecuła