Wśród twórców polskiej niepodległości w 1918 r. odnajdziemy wielu zasłużonych działaczy „Sokoła”. Do najbardziej znanych należą Ignacy Jan Paderewski, Roman Dmowski oraz twórca Polowych Drużyn Sokoła i Błękitnej Armii gen. Józef Haller. Kilka dni temu, dla uczczenia wybitnych zasług Hallera, Narodowy Bank Polski wprowadził do obiegu monetę z serii ?Stulecie odzyskania przez Polskę niepodległości ? Józef Haller?.
Gen. Józef Haller, organizator pierwszych Polowych Drużyn Sokoła
Gen. Józef Haller
Urodził się w sierpniu 1873 r. w Jurczycach niedaleko Krakowa. Dość szybko zdecydował się na karierę wojskową. Ukończył studia wojskowe w Wiedniu. Był jednym z organizatorów około 150 Sokolich Drużyn Polowych (znanych też jako Stałe Drużyny Sokoła lub Polowe Drużyny Sokoła) w Galicji, liczących przed wybuchem wojny od 7-14 tys. druhów i harcerzy.
8 listopada NBP wyemitował srebrną 10-złotówkę i złotą 100-złotówkę upamiętniające gen. Józefa Hallera
Sokole początki
Gen. Józef Haller związał się z powstającym od 1911 r. ruchem skautowym i Towarzystwem Gimnastycznym ?Sokół?. Generał Józef Haller zajmował się m.in. militaryzacją ?Sokoła?, a także spolszczeniem ruchu skautowego i przekształceniem go w harcerstwo. Uczestniczył w wojnie polsko-ukraińskiej w maju-czerwcu 1919 r. r. wraz z częścią swojej armii (I Korpus gen. Odry). 15 czerwca 1919 r. przeniesiony na granicę niemiecką i mianowany dowódcą Frontu Południowo-Zachodniego, na wypadek wojny z Niemcami. W październiku 1919 r. gen. Józefowi Hallerowi powierzono dowództwo Frontu Pomorskiego, utworzonego w celu pokojowego i planowego zajęcia Pomorza, przyznanego Polsce na mocy ustaleń Traktatu Wersalskiego. Zgodnie z planem przejmowanie ziem pomorskich rozpoczęło się 18 stycznia 1920 r. Poszczególne miejscowości przejmowano od wycofujących się wojsk niemieckich aż do 11 lutego 1920 r., kiedy to ostatni żołnierze opuścili Gdańsk.
Archiwalne filmy i zdjęcia przedstawiające gen. Hallera i jego żołnierzy
Historyczne zaślubiny
Po powrocie do kraju w 1919 r. mianowany został generałem broni. W lutym 1920 r. wziął udział w uroczystościach zaślubin z morzem, która odbyła się w Pucku. W 1920 r. Gen. Józef Haller otrzymał funkcję Generalnego Inspektora Armii Ochotniczej, przy organizowaniu której położył duże zasługi. W czasie Bitwy Warszawskiej dowodził Frontem Północnym. Wchodził też w skład Rady Obrony Państwa (lipiec?sierpień 1920). W latach 20. wraz z żoną Aleksandrą i synem Erykiem osiedlił się na Pomorzu, w majątku Gorzuchowo koło Chełmna.
Interesował się polityką. Początkowo związany z Narodową Demokracją, później był działaczem Stronnictwa Pracy. W latach 1922-1927 był posłem na Sejm RP. W czasie II wojny światowej był przez 3 lata członkiem rządu RP na emigracji. Po wojnie pozostał w Wielkiej Brytanii. Swoje wspomnienia zawarł w pamiętnikach, które wydano drukiem w 1961 r.