Polskie Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół” od swojego powstania jeszcze w okresie zaborów było organizacją narodową i skupiało przede wszystkim Polaków szukających możliwości odzyskania przez Polskę niepodległości. Jednak siła przyciągania organizacji pielęgnującej polskość była na tyle duża, że w jej szeregach znaleźli się Niemcy, Czesi, a nawet Chińczyk, którzy tak jak Polacy dali się porwać idei wolnej Polski. Wśród wielu zasłużonych dla sprawy polskiej znalazła się rodzina Godfrejów, której korzeni należy szukać w dobrze dzisiaj znanej wszystkim Polakom Irlandii.
Adolf Godfrejów
Adolf Godfrejów
Adolf Godfrejów urodził się w Dawidowie k. Lwowa 21 września 1852 i był synem Józefa i Henryki z Serwaczyńskich. Pochodził z rodziny o korzeniach irlandzkich, indygenowanej w Guberni Podolskiej. Jego przodek ? Antoni Godfrey ? jako właściciel majątku Malijowice (w powiecie uszyckim) wystarał się o carski indygenat, który został mu nadany dyplomem z dnia 13.04.1785 r.
Od powstania listopadowego do powstania styczniowego
W 1842 r. rodzina ta została pozbawiona wszelkich przywilejów stanowych (ukazem carskim z dnia 20.04.1842) z tej przyczyny, iż Józef Godfrey (ur. w Malijowicach w r. 1813 – zm. w r. 1880) zaciągnął się wraz z najstarszym synem (także Józefem, urodzonym w rodzinnym majątku w Malijowicach w roku 1842 ? zm. w r. 1887) do powstania listopadowego.
Zdeklasowany, pozbawiony rodzinnych Malijowic, Józef (ojciec) (noszący od roku 1842 nazwisko w zruszczonej formie: Godfrejów) przeniósł się wraz z rodziną w roku 1845 do Galicji i osiadł pod Lwowem (w Dawidowie), a następnie w Złoczowie. Jego pierwszy syn ? wspomniany wyżej Józef, pracował na kolei jako asystent inżyniera w Tarnowie. Tam też ożenił się z pochodzącej z urzędniczej rodziny ? Wilhelmine Stampfeld. Jego starania o nadanie szlachectwa galicyjskiego zakończyły się niepowodzeniem, tym bardziej, że obaj Józefowie (ojciec i syn) zaangażowali się także w postanie styczniowe.
W Galicji rodzina Godfrejów zawodowo związała się z koleją. Następny syn Józefa (ojca) – Stefan Godfrejów (1845-?) był ck oficjałem stacji kolejowej w Ławocznej, a trzeci (Adolf) został inżynierem kolejnictwa. To, jak służba na kolei rozsiewała Godfrejowów po całej Galicji, pokazuje jak się ludzie wówczas przemieszczali i po Galicji, i czasem po całym cesarstwie. Józef zrazu był zatrudniony (jako tzw. Inżynier elew klasy trzeciej) w Krasnem, następnie w Tarnowie. Kajetan Godfrejów był nauczycielem szkoły realnej w Prochacicach, zaś po przejściu na emeryturę mieszkał (i zmarł) w Buczaczu?
Adolf naukę pobierał w Akademii Technicznej we Lwowie, którą to szkołę ukończył w roku 1876. Jego pracą dyplomową w Katedrze Budownictwa Drogowego, Wodnego, Mostów i Kolei Żelaznych był projekt mostu kamiennego na Prucie w Jaremczu (de facto most projektował inżynier Szkoły Politechnicznej ? czyli późniejszej Politechniki Lwowskiej ? Zygmunt Kulka, a zrealizował budowę w latach 1891-1895 inż. Stanisław Rawicz-Kosiński). Trzeba przyznać, że ten most był imponującym przedsięwzięciem architektury drogowej. Następnie projektował także m. in.: tor kolejowy na linii Nowy Sącz ? Chabówka. Służbę na kolei rozpoczął w roku 1877. W Galicji było dwóch ?przewoźników?: Uprzywilejowana Kolej Północna Cesarza Ferdynanda i Galicyjska Kolej im. Karola Ludwika.
Członek honorowy „Sokoła” w Samborze
Tylko Adolfowi z całej kolejarskiej rodziny Godfrejów dane było zrobić karierę urzędniczą. 30-letnią służbę ukończył w stopniu ck naczelnego inspektora sekcji konserwacji linii w Nowym Sączu (Sekcja Nowy Targ II). Odznaczony był ponadto Medalem Jubileuszowym Signum Memoria dla służb mundurowych i medalem dla urzędników samorządowych (cywilnych) ? w roku 1907. Był też honorowym członkiem Towarzystwa Gimnastycznego ?Sokół? w Samborze (z tego powodu, że współprojektował willę ?Sokoła?). Żonaty z Emilią Antoniną Weber von Webersfeld (ze spolszczonej, galicyjskiej rodziny urzędniczej pochodzącej z austriackiej rodziny szlacheckiej), miał jednego syna ? Władysława (1886-1957). Zmarł 29.04.1912 w Nowym Sączu.
Zdjęcie z czasów „Sokoła” lwowskiego
Władysław Godfreyow
Władysław Godfreyow był wojskowym weterynarzem. Urodził się 16.05.1886 r. w Tarnopolu. Gimnazjum ukończył w Samborze. Roczną służbę wojskową odbywał w Wiedniu, w pułku lejbgwardii. W trakcie I wojny światowej walczył na froncie galicyjskim w pułku piechoty. W 1915 r. dostał się do niewoli. Moskale wywieźli go do Jarańska (w kirowskiej obłasti), gdzie jako początkujący lekarz ? pracował w szpitalu polowym. W 1918 r. wrócił z zesłania i został porucznikiem w Cieszynie w batalionie celnym. W międzyczasie skończył studia weterynaryjne we Lwowie, po czym przydzielono go do pułku górskiego w Nowym Sączu, a następnie w 1925 r. do 3. Pułku Strzelców Konnych w Wołkowysku. Był także, jak i jego ojciec, członkiem TG ?Sokół?. Od 1927 r. był lekarzem weterynarii w 23. Pułku Ułanów Grodzińskich w Mołodecznie i w Podstawach (koło Wilna). Przeszedł przeszkolenie dla oficerów sztabowych w Grudziądzu, po którym został awansowany do stopnia kapitana i oddelegowany do 5. Dywizji Artylerii Konnej (DAK) w Krakowie. Podczas manewrów 1938 r. dostał zawału serca w wyniku czego przeszedł w stan spoczynku. Miał wtedy 53 lata. 1 września 1939 został powołany do Armii Kraków. Wobec szybkiego progresu Armii niemieckich, po wielu walkach i przygotowaniach do walki przyszedł rozkaz przedarcia się w kierunku granicy wschodniej, w celu przedostania się do Rumunii. Kontynuował marsz z oddziałem w kierunku granicy wschodniej przez Lwów, Tarnopol i Sambor. W Stanisławowie uciekł z transportu do Starobielska.
Maciej Dęboróg-Bylczyński
Foto.: autora