Na znanym portalu społecznościowym facebook powstał profil w całości poświęcony postaci Jana Fazanowicza, legendarnego naczelnika „Sokoła”, którego szczyt działalności przypadł na lata międzywojenne. Strona powstała z inicjatywy p. Adama Gołębiowskiego, fascynata postaci Fazanowicza. Na profilu można przeczytać m.in. o działalności niezwykle popularnego naczelnika Związku Towarzystw Gimnastycznych „Sokół” w Polsce. Na profilu pojawia się także wiele ciekawostek związanych z życiem naczelnika Fazanowicza. Jedną z najciekawszych jest ta mówiąca o tym, że druh Fazanowicz jeszcze wiele lat po wojnie był wierny idei sokolej. Autor strony ma nadzieję, że przyczyni się ona do upamiętnienia i spopularyzowania postaci Jana Fazanowicza.
Wierzymy, że dzięki Państwu uda się uzupełnić, sprostować nieścisłości oraz ustalić nowe fakty w Jego życiorysie. Zachęcamy do dzielenia się informacjami, wspomnieniami oraz dokonaniami artystycznymi naszego bohatera – pisze Adam Gołębiowski.
Jan Fazanowicz (z prawej) na zjeździe z okazji 50-lecia „Sokoła” w Krakowie, 27-30 czerwca 1935 r.
Fotografia ze zbiorów Narodowego Archiwum Cyfrowego.
Jan Fazanowicz (1886-1973)
Jan Fazanowicz urodził się jako Jan Fazan 26 listopada 1886 r. w Aleksandrówce k. Kozienic. Jego rodzicami byli Władysław i Konstancja z Wójcikowskich. W 1904 r. ukończył w Sosnowcu szkołę średnią, a w latach 1902–1904 uczył się u W. Zakonžyla oraz przez pół roku u Włodzimierza Tetmajera malarstwa zdobniczego (w czasie malowania polichromii w sosnowieckim kościele pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny). Należał od 1903 r. do sosnowieckiego koła sportowo – atletycznego.
Działalność niepodległościowa
W latach 1905–1906 był zaangażowany w pracę na rzecz niepodległości Polski. W 1906 r. aby uniknąć aresztowania schronił się w Duchcov (Czechy), w latach 1906-1910 studiował malarstwo w ASP w Pradze, gdzie zetknął się z ruchem sokolskim. Tu również zdobył kwalifikacje nauczyciela wychowania fizycznego. W 1910 r. po powrocie do kraju pracował prowadząc zajęcia z wychowania fizycznego w szkołach w Sosnowcu, Dąbrowie Górniczej i Będzinie. W 1915 r. założył w Sosnowcu Szkołę Gimnastyczną. W czasie I wojny światowej był zastępcą komendanta Straży Obywatelskiej w Sosnowcu, a w latach 1917–1918 pracował jako nauczyciel wychowania fizycznego w szkole realnej i seminarium nauczycielskim w Kielcach.
Jan Fazanowicz (pierwszy z prawej) w towarzystwie prezesa honorowego ZTG „Sokół” w Polsce Adama Zamoyskiego, VIII Zlot Sokolstwa Polskiego w Katowicach w 1937 r.
Fotografia ze zbiorów Narodowego Archiwum Cyfrowego
Od POW do wolnej Polski
Jako członek Polskiej Organizacji Wojskowej w 1918 r., ze względów konspiracyjnych zaczął używać nazwiska Fazanowicz. Tutaj też w 1918 r. brał udział w rozbrajaniu Niemców, a następnie zaciągnął się do polskiego wojska. Po ukończeniu w Warszawie szkoły podchorążych został przydzielony jako oficer w stopniu porucznika do Centralnej Wojskowej Szkoły Gimnastyki i Sportu w Poznaniu, gdzie w latach 1920–1922 pełnił funkcję instruktora gimnastyki. Od 1921 r. był żonaty z Aurelią Heleną Konieczną. Z tego związku miał córkę Janinę Dobromirę ur. 19 listopada 1926 r. W 1922 r. został zdemobilizowany i objął stanowisko nauczyciela wychowania fizycznego w gimnazjum Jana Kantego w Poznaniu, gdzie (z przerwą w czasie II wojny światowej) pracował do przejścia na emeryturę w 1958 r. W 1928 r. w sposób formalny uregulował brzmienie nazwiska zmieniając je z Fazan na Fazanowicz. Był w okresie międzywojennym związkowym naczelnikiem Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” na kraj.
I walny zjazd członków byłych Drużyn Polowych Sokoła zorganizowany w Krakowie 30 czerwca 1935 r. W drugim rzędzie widoczni m.in.: Jan Fazanowicz (czwarty z lewej), przewodniczący zarządu W. Wodzinowski (ósmy z lewej), jego zastępca Jan Słuszkiewicz (siódmy z lewej), prezes Związku Władysław Niemczynowski (szósty z lewej), wiceprezes Związku Zygmunt Targalski (dziewiąty z lewej) i sekretarz Związku Stanisław Świerkosz (drugi z lewej). Fotografia ze zbiorów Narodowego Archiwum Cyfrowego autorstwa A. Walaszka.
W 1933 r. otrzymał czechosłowacki Krzyż Oficerski Orderu Białego Lwa. Podczas II wojny światowej został wysiedlony wraz z rodziną do Ostrowca Świętokrzyskiego, gdzie dzięki pomocy miejscowego środowiska kulturalnego, zwłaszcza księgarza Jana Bykowskiego, zaczął pracować nad ikonografią miejskiego pejzażu. Były to akwarele obrazujące ciekawsze zakątki miasta, rozprowadzane w postaci tek akwarelowych, tutaj również prowadził tajne nauczanie rysunków. Współpracował po wojnie ze szkolnictwem wyższym: w latach 1946–1950 prowadził gimnastykę w Akademii Wychowania Fizycznego w Warszawie, a w latach 1950–1955 w Wyższej Szkole Wychowania Fizycznego w Poznaniu. Był jednym z założycieli Towarzystwa Krzewienia Kultury Fizycznej w Polsce, a w latach 1957–1965 wiceprzewodniczącym Zarządu Głównego. Zmarł 16 stycznia 1973 r. w Poznaniu, został pochowany w Sosnowcu.
Adam Gołębiowski
Karta pocztowa wysłana z Bydgoszczy 21 grudnia 1959 r. do Jana Fazanowicza, nadawcą był Franciszek Gołębiewski – w okresie międzywojennym Naczelnik Okręgu V Bydgoskiego ,,Sokoła”. Z treści korespondencji wynika, że mimo upływu lat i burz dziejowych więzi łączące Druhów były nadal silne.
Karta pocztowa ze zbiorów Adama Gołębiowskiego.
PROFIL POŚWIĘCONY JANOWI FAZANOWICZOWI MOŻNA ZOBACZYĆ TUTAJ