Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół” miało ogromny wpływ na kształtowanie się polskiego ruchu narodowego. Legitymacje członkowskie posiadało wielu wybitnych Polaków, wśród których znajdziemy Ignacego Jana Paderewskiego, gen. Józefa Hallera, Jana Pawła II, Wojciecha Korfantego, Andrzeja Małkowskiego, gen. Władysława Andersa, gen. Stanisława Sosabowskiego oraz jednego z twórców obozu narodowego i architektów odrodzonej Polski – Romana Dmowskiego, którego 83. rocznicę śmierci obchodzimy właśnie dziś.
Druh „Sokoła”
Przynależnością do „Sokoła” mogło się pochwalić wielu polityków narodowych, nie mogło wśród nich zabraknąć postaci tak zasłużonej jak Roman Dmowski, który w latach 1895-1897 był członkiem „Sokoła-Macierzy” we Lwowie, a w latach 1927-1935 gniazda Poznań-Śródmieście. Z tej okazji prezentujemy zdjęcie Dmowskiego i Balickiego z 1912 r. w lokalu „Sokoła” w Warszawie, które zostało zamieszczone na okładce „Przewodnika Gimnastycznego Sokół” w styczniu 1939 r. w związku ze śmiercią Dmowskiego.
Wybitny publicysta
Roman Dmowski jest autorem wielu książek i artykułów prasowych, które stały się wykładnią życia dla działaczy narodowych i niepodległościowych. Dla przypomnienia prezentujemy kilka najbardziej znanych cytatów pochodzących z dzieł Dmowskiego.
„Jestem Polakiem więc mam obowiązki polskie: są one tym większe i tym silniej się do nich poczuwam, im wyższy przedstawiam typ człowieka. Bo im szersza strona mego ducha żyje życiem zbiorowym narodu, tym jest mi ono droższe, tym większą ma ono dla mnie cenę i tym silniejszą czuję potrzebę dbania o jego całość i rozwój”.
„Katolicyzm nie jest dodatkiem do polskości, zabarwieniem jej na pewien sposób, ale tkwi w jej istocie, w znacznej mierze stanowi jej istotę. Usiłowanie oddzielenia u nas katolicyzmu od polskości, oderwania narodu od religii i od Kościoła, jest niszczeniem samej istoty narodu”.
„Wielki naród, jak już było gdzie indziej powiedziane, musi nosić wysoko sztandar swej wiary. Musi go nosić tym wyżej w chwilach, w których władze jego państwa nie noszą go dość wysoko, i musi go dzierżyć tym mocniej, im wyraźniejsze są dążności do wytrącenia mu go z ręki”.
Okładka „Przewodnika Gimnastycznego Sokół”. Pierwszy z prawej siedzi Roman Dmowski
Sejm RP upamiętnił Romana Dmowskiego
Wybitne zasługi Romana Dmowskiego zostały uhonorowane przez Sejm RP, który w lipcu 2014 r. podjął uchwałę okolicznościową:
W 150. rocznicę urodzin oraz 75. rocznicę śmierci Romana Dmowskiego Sejm Rzeczypospolitej Polskiej wyraża najwyższe uznanie dla dorobku i działalności twórcy i przywódcy ruchu narodowego, którego zaangażowanie w obronę niepodległości Polski na arenie międzynarodowej przyczyniło się do odbudowania Państwa Polskiego. Sejm Rzeczypospolitej oddaje hołd wybitnemu mężowi stanu, sygnatariuszowi Traktatu Wersalskiego, ministrowi spraw zagranicznych, który dobrze przysłużył się Ojczyźnie.
Damian Małecki