26 grudnia 1918 r. do Poznania przybył utalentowany pianista i późniejszy premier RP – Ignacy Jan Paderewski. Tego dnia Sokoli ruszyli ulicami Poznania, by dojść do dworca kolejowego, gdzie osłaniali legendarny już przyjazd Ignacego Paderewskiego. Wśród zasłużonych dla Powstania Wielkopolskiego z lat 1918-1919 znajdziemy także wielu innych działaczy „Sokoła”, m.in. Bolesława Krysiewicza, pierwszego przewodniczącego prezydium Naczelnej Rady Ludowej, Karola Rzepeckiego, pierwszego polskiego komendanta policji w Poznaniu oraz pierwszego poległego powstańca wielkopolskiego – Franciszka Ratajczaka.
Franciszek Ratajczak działał w „Sokole” na zachodzie Niemiec (Wanne w Westfalii)
Franciszek Ratajczak (1887 -1918)
Urodził się we wsi Śniaty (powiat Kościan) jako syn robotnika. We wczesnej młodości osiedlił się w Wanne w Westfalii, gdzie od 1914 r. pracował jako górnik. Był bardzo aktywny w środowisku emigracji polskiej. Należał do Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Wanne. W czasie I wojny światowej, po wcieleniu do armii niemieckiej, przebywał na froncie zachodnim.
Z chwilą wybuchu rewolucji listopadowej w Niemczech w 1918 r., Tajny Komitet Werbunkowy „Sokoła” w Nadrenii i Westfalii, zajmujący się wysyłką ochotników do Straży Ludowej w Poznańskiem (głównie Sokołów i byłych żołnierzy armii pruskiej), skierował Franciszka Ratajczaka do Poznania. Na początku grudnia 1918 r. w stopniu zastępcy oficera, wraz z grupą 10 ludzi, zostaje potajemnie wyposażony w broń i amunicję, a następnie przydzielony do oddziału Służby Straży i Bezpieczeństwa stacjonującej w Forcie Raucha, gdzie dowódcą był por. Edmund Krause.
Wybuch Powstania
W momencie wybuchu powstania wielkopolskiego Franciszek Ratajczak, z całym oddziałem Krausego, został skierowany do Zamku, celem zasilenie tamtejszej załogi polskiej, ostrzeliwanej przez niemieckich grenadierów. W drodze do Zamku Franciszek Ratajczak został ranny i w godzinach wieczornych zmarł. W miejscu, gdzie Ratajczak został ranny, wmurowana została tablica pamiątkowa, a jedna z pobliskich ulic Poznania nosi imię pierwsze poległego powstańca – Franciszka Ratajczaka.