W niedzielę 15 stycznia 2017 r. odbyło się pierwsze po 69 latach oficjalne spotkanie Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Dębicy. Miejsce spotkania było nieprzypadkowe, gdyż w obecnym budynku Domu Kultury Śnieżka w latach 1911-1948 mieściła się siedziba dębickiego gniazda.
Zarząd nowego gniazda w Dębicy. W środku siedzi prezes Dariusz Jedynak
Prelekcja i głosowanie
Głosowania poprzedziła niezwykle ciekawa prelekcja viceprezesa ZTG „Sokół” w Polsce druha Zbigniewa Okorskiego, który wyłożył genezę powstania ?Sokoła? na terenach Polski, jeszcze za czasów rozbiorów, ich działalność w tych trudnych warunkach oraz dalsze losy w międzywojniu, w czasie II Wojny Światowej, podczas sowieckiej okupacji, aż po dziś dzień.
W obecności członków ogólnopolskiego zarządu Związku Towarzystw Gimnastycznych „Sokół” przegłosowano jednomyślnie uchwały o powołaniu stowarzyszenia, przyjęciu statutu oraz wyboru władz gniazda.
W nowym zarządzie gniazda zasiedli:
Dariusz Jedynak – prezes
Dominik Malinowski – vice prezes
Brygida Chodak – sekretarz
Bartosz Bochnia – skarbnik
Historia gniazda
Towarzystwo Gimnastyczne ?Sokół? działało w Dębicy w latach 1894 ? 1948. Na parceli przy ul. Bojanowskiego, ofiarowanej w 1909 r. przez hrabiego Andrzeja Raczyńskiego dębickiemu oddziałowi Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego ?Sokół?, wybudowany został w latach 1909- 1911 obiekt mieszczący salę gimnastyczną i bufet. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w 1918 r. i w całym okresie międzywojennym w ?Sokole? odbywały się uroczystości patriotyczne i okolicznościowe akademie. Na obchody 17. rocznicy odzyskania niepodległości i uroczystą akademię w budynku ?Sokoła?, podczas której dębiczanie mieli okazję wysłuchać ?produkcji? orkiestry symfonicznej pod batutą Stanisława Darłaka w 1935 r., zapraszał mieszkańców Dębicy ówczesny burmistrz prof. Michał Staroń.
Historyczny budynek „Sokoła”, w którym odbyło się pierwsze po 69 latach spotkanie gniazda w Dębicy
Dębicki ?Sokół? w okresie międzywojennym był bardziej miejscem spotkań towarzysko-politycznych, niż miejscem krzewienia kultury fizycznej. Sytuacja zmieniła się z momentem utworzenia dębickiego gimnazjum (dzisiejszego I Liceum im. Króla Władysława Jagiełły). Głównym inicjatorem działań w zakresie rozwijania działalności dębickiego ?Sokoła? był profesor tego gimnazjum Stanisław Wiśniewski, który objął funkcję prezesa Towarzystwa po śmierci założyciela dębickiego oddziału ?Sokoła? burmistrza Henryka Zauderera. W działalność Towarzystwa zaangażowali się m.in. nauczyciele nowo utworzonego gimnazjum: Józef Wyrobek, Stanisław Mydlarczyk, Tadeusz Gawryś i Kazimierz Klamut.
Podczas wojny tysiące członków ?Sokoła? straciło życie. Inni włączyli się w walkę tworząc świetnie wyszkolone oddziały Narodowej Organizacji Wojskowej i Narodowych Sił Zbrojnych, byli szczególnie prześladowani przez obu okupantów. Inni członkowie ?Sokoła?, podobnie jak przed I wojną światową, także i tym razem wchodzili w skład polskiej armii tworzącej się na Zachodzie. Niemcy i Rosjanie doskonale zdawali sobie sprawę z roli, jaką „Sokół” odgrywał w społeczeństwie.
Po wojnie prześladowania działaczy sokolich nie ustały. Dwa lata później, w 1948 r., decyzją ministra administracji rozwiązano związek, a niezwykle bogate mienie skonfiskowano. Tysiące żołnierzy podziemia, szczególnie tych związanych z ruchem narodowym, komuniści aresztowali. Legalną działalność członkowie ?Sokoła? mogli prowadzić już tylko na Zachodzie ? w Anglii, Francji, Stanach Zjednoczonych i Kanadzie.
Skąd pomysł na reaktywację Towarzystwa?
Faktem jest, iż nikt do tej pory w naszym mieście nie podjął się kontynuacji tego wspaniałego polskiego dziedzictwa historycznego oraz kulturowego. Wielokrotnie wspominaliśmy, że obok formacji intelektualnej, ważne jest również propagowanie oraz promowanie gimnastyki i sportowego trybu życia w polskim społeczeństwie.
Już od dłuższego czasu w naszych głowach rodziła się myśl o odbudowie tej wielce zasłużonej organizacji. To członkowie oraz wychowankowie „Sokoła” w czasach świetności kierowali oraz prowadzili życiem towarzyskim oraz sportowym naszych rodaków. W dużym stopniu to właśnie Oni po świetnym wyszkoleniu stawali na czele struktur wojskowych podczas Wielkiej Wojny, co miało bezpośrednie przełożenie na odzyskanie przez Polskę Niepodległości oraz tworzyli ruch oporu przeciwko okupantom w obliczu kolejnej wojny światowej – mówi o powodach reaktywacji Dariusz Jedynak, prezes TG „Sokół” w Dębicy.
Logo reaktywowanego „Sokoła” w Dębicy
Szczególne podziękowania organizatorzy zebrania przekazali druhom Zbigniewowi Okorskiemu oraz Waldemarowi Jacak z Warszawy za przybycie i okazanie wsparcia w tak ważnym dla nich dniu. Podziękowania przekazano również na ręce dyrektora MOK Jana Borka oraz kierownika DK Śnieżka Janusza Susza za umożliwienie spotkania w historycznej siedzibie „Sokoła”. Druhowie gniazda w Dębicy stanowczo zapewniają, że postarają się swoją aktywnością na stałe wpisać w życie społeczności miasta Dębica.
Czołem Ojczyźnie, szponem Wrogowi!
Dariusz Jedynak/dm
Druhowie z Dębicy jeszcze przed reaktywacją uruchomili stronę www TG „Sokół” w Dębicy oraz profil gniazda na facebooku
Do odwiedzania obydwu gorąco zachęcamy!