Wychowankiem ?Sokoła? był Gen. brygady Antoni Chruściel ps. ?Monter?, faktyczny przywódca wszystkich sił powstańczych. Sokołem był też Gen. brygady Jan Mazurkiewicz ?Radosław? (1896-1988). Znajdują się oni w Wykazie Sokolich Generałów Centrum Informacji Naukowej Sokolstwa Polskiego – mówił podczas uroczystości dr Andrzej Bogucki, prezes gniazda w Bydgoszczy-Fordonie.
Towarzystwo Gimnastyczne ?Sokół? II Bydgoszcz ? Fordon im. gen. Józefa Hallera uczciło pamięć Powstania Warszawskiego ? 1944. W sobotę 3 sierpnia 2013 r. odbyło się spotkanie gniazda, tradycyjnie w Restauracji ?Ogniem i Mieczem? w Bydgoszczy. Prezes Andrzej Bogucki przedstawił genezę i przebieg Powstania Warszawskiego w 1944 r. i udział w nim sokołów polskich. Jak zaznaczył nie ma choćby wykazu nazwisk sokołów walczących w powstaniu warszawskim, nawet nie ma listy tych sokołów, którzy bohatersko zginęli w obronie Ojczyzny. To kolejny temat czekający na historyków. Z Bydgoszczy znamy dwóch sokołów powstańców warszawskich: druhów Stefana Wawrzyniaka i Henryka Kaczmarczyka. Wspomniano też o udziale w 1994 r. Sokolstwa bydgoskiego w 50. rocznice powstania warszawskiego, kiedy to w Bydgoszczy odsłonięto na kamieniu pomniku tablicę upamiętniającą powstanie (Sokół Pomorski 4(5)1994). Prezes przybliżył też biogramy bydgoskich sokolich powstańców warszawskich:
Druh Stefan Wawrzyniak (ur. 18.08.1922 r. w Fordonie – zm. 21.08.1996 r. w Bydgoszczy), starszy księgowy, syn sokoła, burmistrza Fordonu, zamordowanego przez Niemców w 1939 r. W 1936 r. wstąpił do TG ?Sokół? Bydgoszcz-Fordon. Od 1943 r. żołnierz ochotnik ZWZ ? AK, ps. ?Kaszub?, walczył w powstaniu warszawskim 1944 jako żołnierz por. Zbigniewa Bryna ?Zdunina?, którego oddział wchodził w skład zgrupowania ?Chrobry II?. W latach 1945-1988, członek konspiracji Sokolstwa fordońskiego. W 1990 współzałożyciel, TG ?Sokół? II Bydgoszcz ? Fordon im. gen. Józefa Hallera, pełnił funkcję przewodniczącego komisji rewizyjnej, członek honorowy tego gniazda (Sokół 3/1990). (Biogram w Sokoli Pomorza, Sokół Pomorski 3(16)1997). Pochowany na cmentarzu parafialnym w Starym Fordonie.
Druh Henryk Kaczmarczyk (ur. 18.02.1923 r. w Bydgoszczy zm. 29.06.1999 r. w Bydgoszczy), syn wybitnego działacza sokolego dh Romana Kaczmarczyka (1895-1993) ? najstarszego aktywnego sokoła w Polsce (Sokół 2/1990). Dh Henryk Kaczmarczyk był ekonomistą, do TG ?Sokół? I w Bydgoszczy wstąpił w 1937 r. Uczestniczył w pokazach gimnastycznych prowadzonych przez swojego ojca. Brał udział w związkowym Zlocie Sokolstwa Polskiego w 1937 r. w Katowicach. Czynnie uczestniczył w zwalczaniu dywersji niemieckiej w Bydgoszczy w 1939 r., pod komendą wybitnego sokoła mjr. Wojciecha Albrychta. Żołnierz ZWZ ? AK, walczył w powstaniu warszawskim 1944 w zgrupowaniu ?Sikora?. Z inicjatywy dh Henryka Kaczmarczyka w 1993 r. wznowiło działalność TG ?Sokół? III Bydgoszcz ? Szwederowo, którego był prezesem, a następnie prezesem honorowym tego gniazda. Był członkiem zarządów Dzielnicy Pomorskiej i ZTG ?Sokół? w Polsce, potem członkiem Sądu Honorowego ZTG ?Sokół? w Polsce. (Biogramy w Sokoli Pomorza, Sokół Pomorski 3(8)1995 i 3(24)1999, informacja o przekazaniu jego akt, dot. dywersji niemieckiej, do Archiwum Państwowego w Bydgoszczy w 1997 r. Sokół Pomorski 1(18)1998. Pochowany na cmentarzu Św. Trójcy w Bydgoszczy.
Po uroczystościach odbył się ?Marsz Pamięci Sokołów Powstańców Warszawskich? do Jagodowa, w którym uczestniczyło 12 druhów i druhen. W 15 km marszu, podczas upału, uczestniczyli najbardziej wytrawni sokoli, których prowadził prezes gniazda. Dzieci-sokolątka zostały przewiezione samochodami. Na miejscu odbył się piknik militarny zorganizowany przez Muzeum Wojsk Lądowych w Bydgoszczy. Sokoli zapoznali się z zabytkowym sprzętem Wojska Polskiego, mogli na nim poćwiczyć. Na zakończenie odbyło się ognisko z pieczeniem kiełbasek i śpiewem pieśni patriotycznych i turystycznych. Uroczystości zakończono następnego dnia uczestnicząc w mszy św. w kościele Św. Marka w Bydgoszczy ? Fordonie.
Rozalia Bera
Piknik na zakończenie uroczystości