Biografia polityczna generała broni Wojska Polskiego, legionisty, od 1912 r. komendanta Polowych Drużyn Sokolich, związanego z licznymi Towarzystwami Gimnastycznymi ?Sokół?, harcmistrza – przewodniczącego ZHP Józefa Hallera, napisana i opublikowana w 1989 r. przez Stefana Aksamitka, do dzisiaj nie straciła na aktualności. Jest najlepiej napisaną książką, w oparciu o liczne źródła, przedstawiająca szeroko i dokładnie życie i działalność tego wybitnego działacza niepodległościowego i dowódcy Błękitnej Armii.
Okładka książki o Błękitnym Generale
Sokole początki
Gen. Józef Haller związał się z powstającym od 1911 r. ruchem skautowym i Towarzystwem Gimnastycznym ?Sokół?. Generał Józef Haller zajmował się m.in. militaryzacją ?Sokoła?, a także spolszczeniem ruchu skautowego i przekształceniem go w harcerstwo. Uczestniczył w wojnie polsko-ukraińskiej w maju-czerwcu 1919 r. r. wraz z częścią swojej armii (I Korpus gen. Odry). 15 czerwca 1919 r. przeniesiony na granicę niemiecką i mianowany dowódcą Frontu Południowo-Zachodniego, na wypadek wojny z Niemcami. W październiku 1919 r. gen. Józefowi Hallerowi powierzono dowództwo Frontu Pomorskiego, utworzonego w celu pokojowego i planowego zajęcia Pomorza, przyznanego Polsce na mocy ustaleń Traktatu Wersalskiego. Zgodnie z planem przejmowanie ziem pomorskich rozpoczęło się 18 stycznia 1920 r. Poszczególne miejscowości przejmowano od wycofujących się wojsk niemieckich aż do 11 lutego 1920 r., kiedy to ostatni żołnierze opuścili Gdańsk.
Historyczne zaślubiny
10 lutego 1920 r. dokonał w Pucku zaślubin Polski z Morzem Bałtyckim. W 1920 r. Gen. Józef Haller otrzymał funkcję Generalnego Inspektora Armii Ochotniczej, przy organizowaniu której położył duże zasługi. W czasie Bitwy Warszawskiej dowodził Frontem Północnym. Wchodził też w skład Rady Obrony Państwa (lipiec?sierpień 1920). W latach 20. wraz z żoną Aleksandrą i synem Erykiem osiedlił się na Pomorzu, w majątku Gorzuchowo koło Chełmna. Szkoda, że wielu publicystów piszących różne teksty, w ogóle nie korzysta z tej fundamentalnej książki Stefana Aksamitka – biografii Sokolego Generała Józefa Hallera. Liczymy na to, że wkrótce się to zmieni. Tym bardziej, że w przyszłym roku wypada 100. rocznica powstania Błękitnej Armii.
Andrzej Bogucki
(wnuk ?hallerczyka?)
Bydgoszcz, 29 września 2016 r.