Antoni Durski w historii Sokolstwa Polskiego zapisał się jako jeden z najważniejszych działaczy w historii ruchu. Jego postać, w związku z ukazaniem się publikacji poświęconej Durskiemu, specjalnie dla portalu wSokole.pl przybliża dr Andrzej Bogucki.
Antoni Maciej Durski, herbu Trzaska (1854-1908)
Urodził się w Zbarażu, w rodzinie polsko – niemieckiej, syn szlachcica Antoniego i Augustyny z Orthnerów. W latach 1872–1873 odbył jednoroczną służbę wojskową, mianowany na stopień oficerski porucznika. W 1881 roku zawiązuje na wzór czeski pierwsze grono nauczycielskie. Pracował jako nauczyciel gimnastyki, jednocześnie prowadził zajęcia metodyczne dla nauczycieli gimnastyki, szkolił młodzież, organizował zloty gimnastyczne, które są podstawą sokolstwa. W 1875 mianowany naczelnikiem lwowskiego „Sokoła”. W Lwowie latach 1883-84 był członkiem komitetu budowy budynku Sokolni. Od samego początku wydawania w 1886 r., członek komitetu redakcyjnego „Przewodnika Gimnastycznego Sokół”. Działał w zorganizowanej przez sokołów pierwszej Ochotniczej Straży Ogniowej. Zmarł w 1908 r., pochowany na Cmentarzu Łyczakowskim we Lwowie.
Po śmierci druha Antoniego Durskiego uchwalono postawienie mu na grobie pomnika, umieszczono inskrypcję: „Antoniemu Durskiemu, naczelnikowi związkowemu – Sokolstwo polskie”. Oprócz gimnastyki był liderem szkoły szermierczej, opublikował w 1879 r. „Szkołę szermierki siecznej”. Warto dodać, że w 1898 r. opublikował „Gimnastykę dziewcząt i kobiet. Ćwiczenia na przyrządach”. Na koniec dodam, że palił fajkę, która była w kształcie hantli gimnastycznej, a cybuch ukryty był w jednym z ciężarków.
Polecam kolejną, nową książkę dotyczącą liderów Sokolstwa Polskiego. Pani Marzena Jaworska, opublikowała biografię wybitnego sokoła druha Antoniego Durskiego naczelnika i generała sokolstwa. Antoni Durski był pionierem polskiej szkoły gimnastycznej, twórcą jej polskiej terminologii, współtwórcą programu i systemu sokolego. Autorka zaprezentowała krótki zarys historii sokolstwa od początku powstania i co ważne pomieściła okres konspiracji sokolstwa w latach 1939-1988, czas poniewierki i przelania morza krwi sokolej, który jest przez fałszerzy historii Sokolstwa Polskiego przemilczany i pomijany. Książka bardzo ciekawa, starannie wydana, oprócz opisów pomieszczono bardzo dużo unikatowych pamiątek ikonograficznych i zdjęć. Gratuluję autorce i wydawcy książki.
Andrzej Bogucki
Zob. bliżej: Marzena Jaworska, Antoni Durski, kolekcja pamiątek ze zbiorów Muzeum Sportu i Turystyki w Warszawie, Warszawa 2020, ss. 80.