W Dąbrowie Tarnowskiej nastąpiła reaktywacja Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”. Gniazdo w Dąbrowie jest samodzielnym oddziałem PTG „Sokół – Świat Pracy” w Tarnowie. Aktywność gniazda w ostatnich kilku miesiącach przedstawia się wręcz imponująco!
Siedziba i władze
Dąbrowskie sokoły mają swoją siedzibę w murach Zespołu Szkół Ponadgimnazjalnych Nr 2 w Dąbrowie Tarnowskiej. Podczas zebrania założycielskiego, które poprowadził prezes tarnowskiego oddziału druh Andrzej Olejnik został wybrany zarząd w składzie:
Prezes – Rafał Szydłowski
Wiceprezes – Andrzej Skowron
Sekretarz – Agnieszka Piotrowska Bukała
Skarbnik – Karolina Borzędowska
Zastępca skarbnika – Kinga Kopońka
W skład Komisji Rewizyjnej weszli: Andżelika Korzec, Paweł Synowiec i Adrian Babuśka. Pełnomocnikiem sekcji strzeleckiej został Rafał Szydłowski, a jego zastępcą Marek Banaś. Pełnomocnikiem sekcji biegowej Agnieszka Szułakiewicz wraz z zastępcą Agnieszką Golemo. Pełnomocnikiem sekcji wolontariatu i pierwszej pomocy Agnieszka Bukała wraz z zastępcą Patrycją Piekielniak.
Celem działania stowarzyszenia jest upamiętnianie historii naszej Ojczyzny, wspieranie działań proobronnych, umacnianie kultury fizycznej oraz szeroko pojętej kultury języka ojczystego. Pod skrzydłami dąbrowskiego „Sokoła” działać będą sekcja strzelecka, sekcja sportowa oraz sekcja wolontariatu i pierwszej pomocy. W planach działania jest przewidziana współpraca z policją, strażą pożarną, wojskiem oraz instytucjami samorządowymi powiatu dąbrowskiego.
Od narodzin do współczesności
W 1884 r. zostało utworzone w Tarnowie Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół”. Miasto stało się siedzibą okręgu II (tarnowskiego) związku. W 1913r. w okręgu II- Tarnów istniało 21 Towarzystw- gniazd sokolich. Łącznie skupiały one 2239 członków. Gniazda „Sokoła” w 1913r. w regionie tarnowskim istniały, w następujących miejscowościach: Brzesko, Ciężkowice, Dąbrowa, Nieciecza, Radłów, Otfinów, Tarnów, Tarnów-Strusina, Tuchów, Wojnicz, Zakliczyn, Żabno.5
W 1889r. powstaje w Dąbrowie (od 28 lutego 1937-Dąbrowa Tarnowska) Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół”6 Jego prezesem został Jerzy Braun. W skład zarządu wchodzili m. in: Stanisław Górski, Łukasz Staśko, ks. Władysław Słowiński, inż. Stanisław Szpak, Jan Sieroń, Mieczysław Molak, Julian Sieroń, Mieczysław Guzik, Władysław Trybowski, Michał Duszyński i Marian Wójtowicz. Utworzono następujące sekcje sportowe: piłki nożnej, gimnastyczną, lekkoatletyczną, łuczniczą, strzelecką i pływacką. „Sokół” też był organizatorem większości obchodów patriotycznych, wieców i manifestacji. Prawdopodobnie 10 maja 1910r. oddany został do użytku budynek „Sokoła”- dziś siedziba Dąbrowskiego Domu Kultury i kina o tej samej nazwie. W tym roku dąbrowski „Sokół” miał 110 członków. Członkowie dąbrowskiego „Sokoła” aktywnie włączyli się do walki o niepodległość Polski w latach 1914-1927.
Na początku 1919r. w Polsce oficjalnie ogłoszono powstanie Związku Towarzystw Gimnastycznych „Sokół”. W okresie międzywojennym dąbrowski „Sokół” kontynuował działalność społeczno – wychowawczą, sportową i paramilitarną.
W 1920r. w Dąbrowie oddano do użytku Prywatne Gimnazjum Koedukacyjne Towarzystwa Przyjaciół Szkoły Średniej. Z jego powstaniem nierozerwalnie łączy się historia „Sokoła” i Klubu Sportowego „Dąbrovia”. Mianowicie uczniowie starszych klas zorganizowali drużynę piłkarską. W 1922r. drużyna przekształciła się w Sokoli (jako, że pod pieczą Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”) Klub Sportowy „Dąbrovia”. Prezesem „Sokoła”, a zarazem i „Dąbrovii” był w omawianym okresie inż.arch. Stanisław Szpak (1876-1936). Był on kierownikiem Wydziału Drogowego w Radzie Powiatowej w Dąbrowie, później prowadził Biuro Architektoniczne i Geodezyjne. Wiceprezesem był dr praw Władysław Trybowski, skarbnikiem Jan Wilk, zaś członkami zarządu: Jan Zając, Wincenty Seweryn, Józef Zawierucha i Szymon Stano. Opiekunem najprężniejszej sekcji- piłkarskiej, był z ramienia zarządu „Sokoła” student prawa Władysław Pleus, wspomagany przez handlowca- Eugeniusza Seweryna, technika- dentystę Antoniego Kornika i Józefa Gądka.7
Podczas okupacji niemieckiej i sowieckiej członkowie „Sokoła” stanęli w obronie ojczyzny. Walczyli w kampanii wrześniowej 1939r., w szeregach Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, wśród żołnierzy Polskiego Państwa Podziemnego. Wielu z nich zginęło z bronią w ręku. Inni zostali zamordowani w niemieckich obozach koncentracyjnych, sowieckich łagrach i po wojnie w ubeckich kazamatach.8
Po zakończeniu II wojny światowej rządzący Polską komuniści nie pozwolili na legalizację „Sokoła”. Najwierniejsi jego członkowie przez prawie 50 lat w Polsce działali w konspiracji. Nadszedł rok 1989, komunizm w Polsce został obalony. Zaczęły powstawać gniazda związkowe. W dniu 21 lutego 1990r. w Warszawie odbył się Zjazd Założycielski Związku Towarzystw Gimnastycznych „Sokół” w Polsce. W zjeździe uczestniczyli przedstawiciele pięciu gniazd związkowych. Rejestracja nastąpiła 1 marca 1990r.
w Warszawie.
Odzyskanie przez Polskę suwerenności pozwoliło na reaktywowanie Towarzystw sokolich. W Tarnowie w 1995r. z ideą wznowienia działalności „Sokoła” wystąpił Andrzej Olejnik, członek Zarządu Regionu NSZZ „Solidarność” Małopolska i współwydawca związkowego biuletynu z okresu stanu wojennego pt. „Świat Pracy”. Inicjator chciał nawiązać do chlubnej przeszłości przedwojennego „Sokoła”, a równocześnie do ideałów „Solidarności”, które były mu bliskie. Stąd przyjęto nazwę Polskie Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół- Świat Pracy”. Poniżej przedstawiamy główne założenia reaktywowanej organizacji.
Pod koniec 2018 r. z Andrzejem Olejnikiem nawiązał kontakt mgr filologii germańskiej Rafał Szydłowski nauczyciel Zespołu Szkół Ponadgimnazjalnych nr 2 im. K. K. Baczyńskiego w Dąbrowie Tarnowskiej. W wyniku porozumienia w/w jednostce dydaktyczno- wychowawczej w dniu 13 grudnia 2018r. odbyło się Zebranie Założycielskie, mające na celu powołanie nowej organizacji. Zebraniu przewodniczył mgr R. Szydłowski. W wyniku merytorycznej dyskusji utworzono i powołano organizacje Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół- Świat Pracy” w Zespole Szkół Ponadgimnazjalnych nr 2 im. K. K. Baczyńskiego w Dąbrowie Tarnowskiej.
Rafał Szydłowski